Büyük Kedilerin Sosyal Yaşamı

[RawsLy]

Neden her leoparın ve jaguarın postundaki desen birbirinden farklıdır?


Büyük kedilerin postları yazın nasıl bir avantaj sağlar?

Özel bıyıkları karanlıkta hareket etmelerini nasıl kolaylaştırır?

Kedilerin kuyruklarının işlevi nedir?


"Sizin yaratılışınızda ve türetip-yaydığı canlılarda kesin bilgiyle inanan bir kavim için ayetler vardır."
(Casiye Suresi, 4) ayetiyle bildirildiği üzere Yüce Allah, yeryüzünde
var olan tüm canlıları duyu organlarından korunmalarına, beslenme
şekillerinden kamuflajlarına kadar birçok üstün özellikle yaratmıştır.
Doğadaki en vahşi canlılar olarak tanımlanan kedigiller de bu
canlılardandır.

Büyük
kedilerin en önemli özelliklerinden biri, fiziksel özelliklerinin ve
davranışlarının birbirleriyle ve yaşadıkları ortamla tam bir uyum
içerisinde yaratılmış olmasıdır. Hiç şüphesiz, muhteşem özelliklere
sahip olan büyük kediler, Rabbimiz'in şanını gerektiği gibi tanıyıp
takdir etmeye vesile olacak yaratılış delillerinden sadece birkaçıdır.
Rabbimiz’in uyumlu yaratma sanatı Kuran’da şöyle haber verilmiştir:

"O,
biri diğeriyle 'tam bir uyum’ (mutabakat) içinde yedi gök yaratmış
olandır. Rahman (olan Allah)ın yaratmasında hiçbir 'çelişki ve
uygunsuzluk’ (tefavüt) göremezsin. İşte gözü(nü) çevirip-gezdir;
herhangi bir çatlaklık (bozukluk ve çarpıklık) görüyor musun? Sonra
gözünü iki kere daha çevirip-gezdir; o göz (uyumsuzluk bulmaktan)
umudunu kesmiş bir halde bitkin olarak sana dönecektir." (Mülk Suresi,
3-4)

Duyu Organları Büyük Kedilere Nasıl Bir Üstünlük Sağlar?

Görme Duyusu:
Kedilerin görme duyusu çok komplekstir. Bu sayede geceleri avlanırken
avlarının yerini kolayca tespit edebilirler. Kedilerin gözlerinde az
ışığa adapte olmak için retinanın arkasında tapetum lucidum adında özel
bir tabaka bulunur. Bu özel hücre tabakası, göze gelen ışığı alıp
büyüterek retinaya yansıtır. Aynı zamanda kornea ve merceğin
kıvrımları, retinanın duyarlılığını artıracak şekilde daha keskindir.

Retina,
rod ve kon adı verilen hücrelerden oluşur. Rodlar az ışığa, konlardan
daha duyarlıdır. Kedilerde normalden fazla sayıda rod vardır. Kedilerin
gözleri birbirine diğer türlere kıyasla daha yakındır bu da onların
görme gücünü artırır.

İşitme Duyusu: Kediler
200 kHz ile 100 kHz değerleri arasındaki sesleri duyabilirler. Bu da
onların çok küçük sesleri dahi duyabilmeleri anlamına gelir; örneğin
bir farenin ayak seslerini. Hassas kulakları aynı zamanda sesin
kaynağını da tam olarak tespit edebilmelerini sağlar.

Koklama Duyusu:
Kediler ağızlarının hemen üzerinde vomeronasal organ adı verilen bir
yapıyla havadaki kimyasalları belirlerler. Bunu flemen duruşu denilen
yüz buruşturmaya benzer bir şekilde ağızlarını açarak yaparlar.
Kediler, bu teknikle genelde kendi türlerinden olan başka bir kedinin
kokusunu belirlerler.

Postun İşlevi Nedir?

Kedilerin
postlarının iki önemli işlevi vardır. Birincisi hayvanı soğuk, sıcak
gibi çevresel etkilerden korur. İkincisi ise kamuflaj görevi görerek
diğer hayvanlardan gizlenmelerini sağlar. Yalnızca soğuk bölgelerde
yaşayan değil çölde yaşayan kedilerin de yerdeki ısıyı izole eden uzun
postları vardır.

Kediler Özel Bıyıkları ile Yollarını Nasıl Bulurlar?

Kedilerin,
“vibrissae” olarak da bilinen ve çoğunlukla yüzlerinde ve gözlerinin
üzerinde bulunan bıyıkları çok hassastır. Bu hassas bıyıklar,
karanlıkta veya iyi göremediklerinde yollarını bulmalarını sağlar.
Kediler bunlarla havadaki titreşimleri hissederler. Bunun için bazen
ayaklarındaki tüyleri de kullanarak yerden gelen titreşimleri
hissederler.

Gırtlak
Yapıları… Büyük kedilerin gırtlağı, çoğu yeri kemik yerine kıkırdak
olduğu için daha esnektir. Bu sayede kükreyebilirler.

Omurga
Kemikleri… Tüm kedilerin omurga kemikleri çok esnektir. Bu nedenle her
yönde kıvrılabilirler. Bu, düştüklerinde iç organlarının daha az zarar
görmesini sağlar.

En Sosyal Büyük Kedi: Aslan

Sosyal
gruplar halinde yaşayan aslanlar 'en sosyal büyük kedi' olarak
tanımlanır. Onların bu sosyal gruplarına ise "pride" adı verilir. Bir
pride içinde çoğunluğu dişi olan yaklaşık 30-40 kadar aslan bulunur.
Yani aslanlar büyük aileler halinde yaşarlar. Diğer sosyal hayvanların
aksine dişiler arasında hiyerarşi yoktur.

Gündüzleri
genellikle, hep birlikte uyuyan aslanlar, havanın serinlediği saatlerde
ise avlanma hazırlıklarına başlar. Her biri tek tek, ava farklı yönden
yaklaşır. Avlanmayı genellikle yelesiz oluşlarıyla ayırt edilebilen
dişiler yapar.

Hiçbir aslan
tok olunca avlanmaz ve aynı anda birden fazla hayvan avlamaz. Yani bu
tok gözlü hayvanlar, sadece gerektiği zaman ve yeterince avlanırlar.

Mükemmel
bir gece görüşüne sahip olan aslanlar, bu sayede geceleri rahatlıkla
avlarını görebilirler. Karanlıkta dolaşan aslanların ışığı mümkün
olduğu kadar fazla toplayabilmeleri için gözlerinde özel bir sistem
vardır. Diğer canlılara göre daha büyük olan gözbebekleri ve göz
mercekleri aslanları iyi birer avcı yapan en önemli özelliklerdendir.

Aslanlar
iletişim için işaret bırakma yöntemini kullanırlar. Topraklarının
sınırlarını üre bırakarak belirlerler. Bu diğer aslanlara karşı “Burada
başka bir pride yaşıyor, girmeyin! ' anlamında bir uyarıdır.

Güney Amerika’da Yaşayan Tek Büyük Kedi Türü: Jaguar

Genelde
leoparlarla karıştırılsalar da onları ayırt etmenin en iyi yolu;
postlarındaki yonca şeklinin merkezinde bir siyah noktacığın bulunması
ve daha kısa olan kuyruklarıdır.

Ormanda
yaşayan jaguarların postu daha koyu renklidir. Bu onlara ışığın
süzülerek geldiği loş ormanda avlanırken daha iyi kamufle olma imkanı
tanır.

Diğer büyük kedilerin aksine jaguarın hiç düşmanı yoktur. Bu güçlü kediyi avlamaya çalışan başka bir hayvan bulunmaz.

Çok
iyi yüzücü oldukları gibi çok da iyi tırmanıcıdırlar. Usta bir balıkçı
olan jaguarlar, karada avladıkları hayvanları ağaçlara çıkıp yerler.

Diğer büyük kedilere kıyasla çok güçlü bir çeneye sahip olan jaguar, avını tek bir ısırıkta avlayabilir.

Leoparların Desenleri Birbirinden Farklıdır

Afrika
ve Güneydoğu Asya'da yaşayan leoparlar postlarındaki özel desenden
kolayca tanınırlar. Yalnız bu özel desen, yeryüzündeki her leopar için
farklıdır.

Postlarının
rengi yaşadıkları yere göre değişiklik gösterir. Düzlüklerde altın
rengi ile sarı arasında, çölde sarı krem rengi arasında değişir. Dağlık
ve ormanlık bölgelerde ise koyu altın renginde olurlar. Siyah olanları
ise kara panter olarak bilinir.

Son
derece güçlü boyun kaslarına sahip olan leopar, kendi vücut ağırlığının
3 katı ağırlığında bir avı taşıyabilir. Avlarını da tıpkı jaguarlar
gibi ağaçta yerler.

Genellikle yalnızdırlar fakat bulundukları toprağı sahiplenirler.

En Güçlü Kedi: Puma

Puma,
en saldırgan kedi türlerinden biri olarak bilinir. Oturdukları yerden
12 metre yükseğe kadar sıçrayabilen pumalar ağaca tırmanma uzmanıdırlar.

Kendi
ağırlıklarının 8-9 katı bir hayvanla kolaylıkla mücadele edebilen
pumalar, dünyanın en kuvvetli kedisi olarak kabul edilirler.

Doğduklarında mavi olan gözleri giderek sarı-yeşile döner. Diğer kedi türleri gibi kükreyemezler.

Dünyanın En Hızlı Koşan Kara Hayvanı: Çita

Çitalar,
kısa mesafeleri çok büyük bir hızla aşabilirler. Saniyeler süren bir
zaman içinde hızlarını 72 km.'ye kadar çıkarabilirler. Bazı çıtalar 600
m.'den daha uzunca bir mesafeyi saatte 113 km. gibi inanılmaz bir hızla
aşabilmektedirler.

Kaplanlar

Asya'da
yaşayan kaplanlar, postlarının üzerindeki yatay kesik çizgilerle diğer
büyük kedilerden kolayca ayırt edilirler. Bu desenler, tıpkı
insanlardaki parmak izleri gibi yeryüzündeki her bir kaplanda farklıdır
ve vücutlarının her iki yanında bulunur.

Yalnız avlanırlar ancak avı aileleri ile birlikte yerler.
Kaplanın postundaki çizgiler özellikle çimenlik bölgelerde, çimenlerin
yere düşen gölgesi gibi görünerek avına karşı bir kamuflaj görevi görür.

Kuyrukları, hızla koştuklarında bir denge unsurudur.